By Abwaan Bashiir Sheekh Cumar Gooth
Gabaygan waxa tiriyay Bashiir sh.cumar Good markay taariikhdu ahayd 15kii february 1984.
Gabaygani waa dhambaal ku wajahan dhalinyarada Gadabuursi oo loogu sharaxayo cid ay yihiin, ahaan jireen, ahaan jireen…
GEEDDAN
Guyaal iyo Guyaal iyo Guyaal
Qarniyo guudkooda
Taariikh gu’ weynuu lahaa
Geeshka samaroonku
Iyo gedaha maanta uu yahee
Laga galiilyoodo
Gocashada Xasuustiyo Godaal
Gabayga ii geysay
Adaan kula gulaashaye miyuusi
Jiibta ila gooddi
Gedihii Horaas iyo Virgiilii
iila gunud heesta
Harraad igu gaboobaan rabaa
Inan ka gooshaaye
Ummad wada gammiintaan rabaa
Inay gadoodaaye
Miltoniiii gabay iiga mara
Gaydha igu caawi
Waxba gaaxsan maayee
Mar uun gorofka ii buuxi
*
Guyaal iyo guyaal iyo quyaal
Qarniyo guudkooda
Gaallaawuhu kolkuu joogayuu
Galayay ciiddeena
Sooyaal gaboobiyo wuxuu
Galawgu ii sheegay
Cumar Good afkiisiyo waxan
Oday ka soo gaadhay
Dhallinyaro gadoodaay war baan
Idin garwaaqsiine
Garta oo ujeeddada fahmoo
Gaydha socodsiiya
Tixdu geeddan weeyiye dhammaan
Geliya laabtiina
*
Gadabuursi geyiguu degee
Guule nagu beeray
Taariikhda goortaan darseen
Dib u gadaal raaco
Saylac buu gundhigu noo ahaa
Goob la joogaba e
Xoolo laga gadyaa iyo cilmiga
Laga gol nuugyaaba
Niman awdal soo gelin la waa
Girrid awowgiiye
Ilbaxnimo u gaaray lahayd
Xidid an guurayne
Iskadaa carabta soo gudboon
Badda gedaankeede
Gujaraati baa laga yiqiin
Galadaheegiiye
Niman awdal soo gelin la waa
Girrid awowgiiye
Ilbaxnimo u gaaray lahayd
Xidid an guurayne
Iskadaa carabta soo gudboon
Badda gedaankeede
Gujaraati baa laga yiqiin
Galadaheegiiye
Garna waxay la yeesheen
Markay gaaladii timide
Iyagoon dhulkii gelin ayay
Badda ku gaadheene
Saan bay kaga guddoonsheen heshiis
Guurti soo madhaye
Odayadii la soo guray ayaan
Muran ka gooshnayne
Hebelaaba loo garanayaa
Gebi ahaantoode
Gadabuursi buu wada ahaa
Guddi horraadkiiye
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Geedka Harawe gaafaha jigjiga
Herer galbeedkeeda
Intaan garaw ka beerniyo ilaa
Badda gudboonkeeda
Samaroonka gurigiisu waa
Gal iyo ceelkiiye
Maal weyn baa u soo gala Ilaah
Galladdi weeyaane
Geel iyo lo’ baa buuxa iyo
Gaabanow adhiye
Gadhoodhka iyo dhaydaan cabnaa
Goor la joogaba e
Sixin geeda laga shiilay bay
Gaari dhigtaaye
Giirre hilibka laga gooyay iyo
Gaadhi iyo baalli
Xeedho udugga goortii la furo
La isku wada guuxo
Gabdhahaa la diiqaa aroos
Gacal wanaaggiiye
Garaw baan weliba leenahoon
Guga abuurnaaye
Geed gaabka heeddiyo galay
Galaha noo buuxa
Wilwilaan godaynaa kolkaan
Amadka goynaaye
Nimay gaajo haysaa ma jiro
Godaha jiilaale
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Axmed-Gurey dagaalkuu galiyo
Gulufkii uu qaaday
Geeddiga hayaankuu ku tegey
Goondar dhinaceeda
Jaamac gabayadiisii haddaan
Gobol ka soo qaato
Gobosnowda kiiyoo hayoo
Geedka hadhinaaya
Gadhwadkii Axmaarada markuu
Gawraca u jiiday
Galaayuus goobtuu ku dilayiv
Galawadii naaxday
Geed Soomaalka qoortuu ku furay
Ciiddan garab weynle
Askartii u soo guulay iyo
Geeshku la hayaamay
Geyigii u sii maray dadkuu
Sii hal guranaayay
Muslinnimo in ay soo gubtoo
Gibina mooyaane
Gadabuursi bay wada ahayd
Birimadii guude
*
Isaguna cidduu galo ayey
Gari ka joogtaaye
Girrid iyo awow iyo intaan
Sheegto oday guun ah
Iskadaa gadaamaha dushiyo
Guudka Samaroone
Guntintuu ka sii yahay ayay
Gudin ku seeereene
Taariikhda kii geddiyayaa
Gacalow yeelkiiye
Gabannadii ka joogaan badhkood
Nolol ku gaadhaaye
Gar ilaah la dhigayaa iyo arlada
Uga gayooyaaba
Ninkay taasi gubaysaa isagu
Girrid ha doondoonto
Oo geesi kale ha raadsado dadkana
Yaanu gadafaynin
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Jihaadkii kolkuu goobaystayee
Muslinku guuleystay
Gargaar baa oroobba uga yimid
Gaala-madawdiiye
Imaamkii markuu go’ay dhammaan
La isku wada goohye
Laga golol xumaantii durbana
Godob la nooleeye
Amiir Nuur kolkuu galay dagaal
Soo gadaal celiye
Gulufkiyo hayaankii wadyoo
Gaydha socodsiiye
Gaashaan buurta nimankii ahaa
Laga gol roonaaye
Guryihii Axmaarada in badan
Gumuc ka sii qiiqye
Isaguna cidduu galo haddaan
Gelin ka faalloodo
Goblan muu ahaynoo arlada
Kuma galoofnayne
Gabannuu adduunyada ku dhalay
Eebbe galladiiye
Qabiil bay ku gaadhaan tirada
Kuna gar weeyaane
Geyigay degaan baan haddeer
Gebi naqaanaaye
Gadabuursi Eebbaa ka dhigay
Guulle amarkiiyo
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Gaallaawuhu markuu joogayuu
Galayey ciiddeena
Guudweyntiyo walaabidu kolkay
Naga dul goohaysay
Tima-dheerta goortaan ahayn
Waydin garataane
Gabdhihiyo carruurtiyo kolkay
Hooyo gacal weyday
Ilmadii kolkay gobo’ tidheen
Ciilka le gabownay
Casar galaba goortuu ugaas
Guule duco tuugay
Gurboodkii gugaa kacay kolkay
Taladu soo gaadhay
Da’santii markay soo gashee
Galawgu eedaamay
Geeddiyaasha nimankii ahaa
Guulle nagu deeqye
Geeddi dabaccdde, geeddi malable
Iyo geeddi badhi-weyne
Nimankii Nasriga gaaxday iyo
Cadawga goobaayay
Geeddi yaryare , jaamac guure iyo
Geesiga Afdeeb ah
Ceelaabe goobtuu ka baxay
Cadaw ka sii giigye
Bookh Qalalaw gedihii lahaa
Xuma gadeefeeye
Obsiiyaan ka gaabinin dagaal
Geelle tuu falaye
Gudcurkuu habeensaday intuu
Dibad galaynaayay
Faraskiyo gammaankii intuu
Guura bixinaayay
Godobtiyo xumaantiyo intuu
Cadaw gulaalaayay
Cabsiiyaan ka soo gelin habeen
Gudgude roobaade
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Dagaalada intaan soo gallee
La isla garanaayo
Wada gaadhi maayee haddaan
Gobol ka faaloodo
Boqor nuunno amarkii gafkii
Arlada gaadhsiiye
Wuxu dunida kala gaabiyuu
Gebi is moodaaba
Galsho caano laga buuxiyey
Galab ku tuureene
*
Guntiweyne gacmihii furraa
Godob ka raadceeye
Markuu wadhafku kala gaabiyuu
Dhacay gariirkiisu
Waraabaay markii goonyihii
La isku wada goohay
Ceegaag markii la isku galay
Yuu garwaaqsadaye
Guul darradu waatay heshee
Geeridu u timide
Waa kii haadku ku dul guulayee
Guray raqdiisiiye
*
Rag-ku-boqoyne waa taan galeen
Goynay cadawgiiye
Ged dagaal inay tahay ayaan
Gari ka taagnayne
Waa taan shalawga soo gambinayuu
Giigay nacabkiiye
Geeshkeenu waa tuu gudbaday
Beri gadaashiiye
Galguduudna waa tuu ku galay
Gala mushaaxiiye
Geda-biirsay goortii la yidhi
Weydin garataane
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo Kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi Qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kelena tixdaan soo guriyo
Galamushaaxay dhe
*
Gadabuursi boqor loo gartaa
Hayni jirey guule
Nin aan gacan xumayn
Gunna ahayn
Diinna ku gafaynin
Ubax baa la guud dhigi jirey ugaas
Geedki Harawaade
Kelidii wuxuu gooyo uun
Laguma guurayne
Guddi boqola gacalow budkiyo
Odayo gaashaana
Talo madaxi guushaa dhammaan
Loo godeyn jireye
Galdafaani goobtuu ku jiro
Gari ma laalayne
*
Golayaasha diintaa ahaa
Gooba dirireede
Dhallinyar gadooddiyo musheekh
Galaha noo buuxda
Gallinkii habeen iyo dharaar
Gu’ iyo jiilaalka
Xadradaa la googoyn jiroo
Lagu gammiinaaye
Geebar baa qubuuraha jiriyo
Duco la goobaaye
Qaadiriyadu dadkii ay gashee
Guulay baan nahaye
*
Hal abuur gu weyniyo intii
Tirisa geeraarka
Hoobalada intaan garanayeen
Gaadho magacooda
Gufaacada tixdoodii kuway
Geddiday suugaanta
Badihii hirwada gaydhiyee
Dhaliyey goolkeede
Hillaac dheerayaashii guntiyo
Gaadhay xididkeeede
Ustaadkii balwada goobayee
Tixaha gaar yeeshay
Sinimoo ninkii garanayaan
Heesi ka gadnayne
*
Afartaasi guuxii baddiyo
Gudgude roobaad dhe
Gantaaladii ugaaskiyo kunciil
Gucumadiisii dhe
Geeraaradii Cabsiiyiyo Afdeeb
Gaydh u hadalkii dhe
Gabayadii Aw Yaale iyo
Gacamadiisii dhe
Gumburihii Aw Aadan Badaw
Goohi Qalalaw dhe
Gocashadii Fariid iyo Sugaal
Galalawgoodii dhe
Guubaabadii Daheeyiyo Gufiyo
Goohi qabilaad dhe
Cali Bucul gammaankuu watiyo
Faraski Gaylaan dhe
Galool ubax ku yaalliyo galiyo
Geedki Harawaad dhe
Afar kalene tixdaan soo guriyo
Gabagabayntii dhe
Taariikh gabawdiyo waxaan
Qorayey geeraarka
Hadalada gufaacada waxaan
Sheeko gabaxleeyay
Odayaal gaboobiyo waxaan
Gooba megacaabay
Waxaan uga gol leeyahay
Ninkaan garanin yeelkiisa.
Bashir Sh. Omer Good (Goth)
February 15, 1984
i Miyuus (or Muse in English) waa ilaahaddii gabayga ee gabayaaga Reer Yuunaantii hore ku hooyaalaysan jireen
ii Horraas iyo Firgiil (Horrace and Virgil) waa laba gabyaa oo reer Yuunaan ahaa.
iii Milton waa gabayaa caan ahaa qarnigii oo Ingiriis ahaa
iv Galaayuus – Geladewos waa abbaanduulihii Axmaarada ee Axmad Guray dilay